Crop Insurance Update : राज्यातील हवामान आधारित फळपिक विमा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची योजना आहे. ही योजना फळबागांची हवामानाच्या अनिश्चिततेमुळे होणारी हानी भरून काढण्यासाठी शेतकऱ्यांना आर्थिक सुरक्षेची हमी देते. आंबिया बहार २०२४-२५ साठी विमा अर्ज भरण्याचा अंतिम दिनांक आता जवळ आला असून, आतापर्यंत १ लाख ७३ हजार १२९ अर्ज दाखल झाले आहेत.
महत्त्वाचे मुद्दे आणि अर्जांची सध्यस्थिती | Crop Insurance
गेल्या वर्षाच्या तुलनेत बदल
मागील वर्षी आंबिया बहारसाठी २ लाख ३१ हजार २२२ अर्ज दाखल झाले होते, तर यंदा अर्जांची संख्या काहीशी कमी आहे.
काही पिकांसाठी अधिक अर्ज आल्यामुळे कृषी विभागाने या अर्जांची पडताळणी सुरू केली आहे.
प्रमुख फळपिकांसाठी अर्जांची संख्या
1. केळी:
यंदा केळी पिकासाठी ८२ हजार ५८ अर्ज दाखल झाले आहेत, जे मागील वर्षीच्या ६२ हजार ५५९ अर्जांपेक्षा जवळपास २०,००० जास्त आहेत.
यामुळे क्षेत्रीय पडताळणीची प्रक्रिया सुरू आहे.
2. द्राक्ष:
यंदा द्राक्ष पिकासाठी ९ हजार १५९ अर्ज आले असून, मागील वर्षाच्या ४ हजार ५२२ अर्जांपेक्षा दुप्पट अर्ज आले आहेत.
3. मोसंबी:
मोसंबी पिकासाठी केवळ ८ हजार २०० अर्ज दाखल झाले आहेत, जे गेल्या वर्षीच्या १५ हजार ९७० अर्जांच्या तुलनेत जवळपास निम्मे आहेत.
अर्ज कमी येण्याचे कारण पाण्याच्या कमतरतेमुळे बऱ्याच ठिकाणी बागा काढल्या गेल्या आहेत.
4. स्ट्रॉबेरी:
यंदा स्ट्रॉबेरी पिकासाठी एकही अर्ज दाखल झालेला नाही.
विमा अर्ज भरण्याचे अंतिम दिनांक | Crop Insurance
फळपिकांसाठी विमा भरण्याचे दिनांक खालीलप्रमाणे आहेत:
काजू, संत्रा आणि कोकणातील आंबा: ३० नोव्हेंबर २०२४ (शेवटचा दिवस).
कोकण व्यतिरिक्त उर्वरित महाराष्ट्रातील आंबा: ३१ डिसेंबर २०२४.
डाळिंब: १४ जानेवारी २०२५.
इतर फळपिकांसाठी अर्ज भरण्याचा कालावधी संपला आहे.
मागील हंगामातील समस्या आणि त्यावर उपाय
गैरप्रकार
मागील हंगामात फळपिक विमा योजनेंतर्गत काही गैरप्रकार आढळून आले. त्यात:
फळबाग उत्पादनक्षम नसताना विमा घेणे.
कमी क्षेत्रावर लागवड असताना जास्त क्षेत्र दाखवणे.
इतर शेतकऱ्यांच्या जमिनीवर विमा काढणे.
परिणाम
अशा प्रकारांमुळे:
संबंधित विमा प्रस्ताव रद्द करण्यात आले.
शेतकऱ्यांचे विमा हप्ते जप्त करण्यात आले.
काही प्रकरणांमध्ये कारवाई करण्यात येऊ शकते.
कृषी विभागाचे आवाहन
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना योग्य माहिती नोंदवूनच अर्ज भरण्याचे आवाहन केले आहे. चुकीची माहिती दिल्यास आर्थिक तोटा होऊ शकतो.
हवामान आधारित फळपिक विमा योजनेचे फायदे
1. हवामानाशी संबंधित संरक्षण
गारपीट, पाऊस, वारा किंवा इतर नैसर्गिक आपत्तीमुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास विम्याच्या माध्यमातून भरपाई दिली जाते.
2. आर्थिक स्थैर्य
पिकांचे नुकसान झाल्यास शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळते, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्नाचे नुकसान भरून निघते.
3. शाश्वत शेतीचा आधार
ही योजना शेतकऱ्यांना पुढील हंगामांसाठी आर्थिक स्थैर्य देऊन शेती टिकवण्यास मदत करते.
अर्ज प्रक्रियेमध्ये सुधारणा
सुलभ नोंदणी प्रक्रिया
शेतकऱ्यांना ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.
कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) किंवा कृषी विभागाच्या कार्यालयांमध्ये जाऊन अर्ज करता येतो.
आवश्यक कागदपत्रे
आधार कार्ड.
सातबारा उतारा (जमिनीचा पुरावा).
बँक खाते तपशील.
योग्य पडताळणीची खात्री
अर्जामध्ये दिलेली माहिती खरी असल्याची खात्री केली जाते.
निष्कर्ष
हवामान आधारित फळपिक विमा योजना शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरते. ती नैसर्गिक आपत्तींमुळे होणाऱ्या पिकांच्या नुकसानीपासून संरक्षण देते. शेतकऱ्यांनी वेळेत अर्ज भरून या योजनेचा लाभ घ्यावा, अशी कृषी विभागाची विनंती आहे. योजनेत अर्ज भरण्यासाठी उर्वरित दिवसांचा वापर करून योग्य कागदपत्रांसह अर्ज करणे गरजेचे आहे.
शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक स्थैर्य आणि सुरक्षितता प्रदान करणारी ही योजना फळबाग व्यवस्थापनाच्या शाश्वततेसाठी महत्त्वाची आहे.
आपला बळीराजा : WhatsApp Group वर सामील होऊ शकतात.
