Crop Insurance : सप्टेंबर 2024 मध्ये राज्य सरकारने अवकाळी आणि अतिवृष्टीमुळे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण तीन शासन निर्णय प्रसिद्ध केले. या निर्णयांद्वारे एकूण 18 जिल्ह्यांसाठी मदत निधी जाहीर करण्यात आला आहे. जून ते ऑगस्ट 2024 या कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांचे पीक पूर्णतः नष्ट झाले होते. यामुळे या मदतीची वाटप पद्धत कशी आहे आणि कोणते जिल्हे या निर्णयांमध्ये समाविष्ट आहेत यावर सखोल चर्चा करूया.
18 जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांसाठी मदत निधी | Crop Insurance
राज्य सरकारच्या पहिल्या शासन निर्णयात 18 जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना अवकाळी पावसामुळे दिलासा देण्यासाठी 23 कोटी 72 लाख 93 हजार रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. हे निधी यवतमाळ, बुलढाणा, चंद्रपूर, पुणे, सातारा, सोलापूर, सांगली, गोंदिया, लातूर, नाशिक, धुळे, नंदुरबार, जळगाव, अहमदनगर, ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांसाठी देण्यात येणार आहे.
या मदतीची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यावर जमा होईल, असे राज्य सरकारने स्पष्ट केले आहे. ही रक्कम DBT (Direct Benefit Transfer) पोर्टलद्वारे वितरित केली जाणार आहे. 1 जानेवारी 2024 च्या शासन निर्णयानुसार, जिरायत, बागायत आणि बहुवार्षिक पिकांच्या नुकसानीसाठी मदत देण्यासाठी नवीन दर लागू करण्यात आले आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त तीन हेक्टरच्या मर्यादेत मदत मिळणार आहे.
शेतकऱ्यांना मिळणारी मदत वाढली | Crop Insurance
यापूर्वी जिरायत आणि बागायत शेतकऱ्यांना जुन्या दरानुसार दोन हेक्टरपर्यंतच मदत दिली जात होती. मात्र, त्यावरून अनेक शेतकऱ्यांनी तक्रारी केल्या होत्या. आता नवीन दरांनुसार, तीन हेक्टरपर्यंत शेतकऱ्यांना मदत मिळणार असल्याने त्यांना दिलासा मिळणार आहे.
मार्च ते मे 2024 मधील अतिवृष्टीग्रस्त पाच जिल्ह्यांसाठी मदत | Crop Insurance
राज्य सरकारच्या दुसऱ्या शासन निर्णयानुसार, मार्च ते मे 2024 या कालावधीत चंद्रपूर, पुणे, सातारा, सोलापूर आणि सांगली या जिल्ह्यांमध्ये अवकाळी आणि अतिवृष्टीमुळे मोठ्या प्रमाणात शेतीचे नुकसान झाले होते. यामुळे या पाच जिल्ह्यांसाठी 44 कोटी 74 लाख 25 हजार रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. शेतकऱ्यांना या निधीचे वाटपही DBT पोर्टलच्या माध्यमातून थेट त्यांच्या बँक खात्यावर होणार आहे.
या निर्णयामुळे अतिवृष्टीमुळे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल अशी अपेक्षा आहे.
फेब्रुवारी 2024 मधील नुकसानासाठी तिसरा शासन निर्णय
फेब्रुवारी 2024 मध्ये बुलढाणा आणि यवतमाळ जिल्ह्यांमध्ये झालेल्या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांचे रब्बी पिकांचे मोठे नुकसान झाले होते. या दोन जिल्ह्यांसाठी राज्य सरकारने पाच कोटी 22 लाख 13 हजार रुपयांचा मदत निधी मंजूर केला आहे. बुलढाणा जिल्ह्याला 5 कोटी 5 लाख 7 हजार रुपये, तर यवतमाळ जिल्ह्याला 17 लाख रुपये मंजूर करण्यात आले आहेत.
मदत मिळण्याची प्रक्रिया | Crop Insurance
राज्य सरकारने जाहीर केलेल्या या तीन निर्णयांमुळे शेतकऱ्यांना थेट मदत मिळणार असून, सर्व रक्कम शेतकऱ्यांच्या थेट बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाईल. शासनाने दिलेल्या निर्देशानुसार, पिकांचे पंचनामे पूर्ण होताच आणि विभागीय आयुक्तांकडून अधिकच्या निधीचे प्रस्ताव प्राप्त होताच ही मदत वितरित केली जाईल.
शेतकऱ्यांची प्रतीक्षा कायम | Crop Insurance
ऑगस्ट आणि सप्टेंबर 2024 मधील अतिवृष्टीने अनेक जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. अजून या कालावधीतील मदत जाहीर झालेली नाही, त्यामुळे नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांनी मदतीसाठी प्रतीक्षा धरली आहे. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे, उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि कृषिमंत्री धनंजय मुंडे यांनी दिलेल्या आश्वासनामुळे शेतकऱ्यांना मदत मिळण्याची अपेक्षा वाढली आहे.