Farmers New Schemes : भारत सरकारने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी 7 महत्त्वाच्या योजना जाहीर केल्या आहेत. या योजनांचा उद्देश शेतीचे विविध टप्पे सुधारून शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त लाभ मिळवून देणे आहे. सरकारने या योजनांसाठी 14,235 कोटी रुपयांचा अर्थसंकल्प मंजूर केला असून, याला मंत्रिमंडळानेही मंजुरी दिली आहे. या योजनांचा भर केवळ कृषी उत्पादन वाढवण्यावर नाही, तर शेतकऱ्यांची सामाजिक-आर्थिक स्थिती सुधारण्यावर आहे.
1. डिजिटल कृषी मिशन | Farmers New Schemes
डिजिटल युगात शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ मिळवून देण्यासाठी सरकारने डिजिटल कृषी मिशन योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत देशात डिजिटल पायाभूत सुविधा निर्माण केल्या जातील, ज्यामुळे शेतकऱ्यांची नोंदणी, जमिनीच्या नोंदी, आणि पिकाशी संबंधित माहिती डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध होईल. या योजनेसाठी 2,817 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. या तंत्रज्ञानामुळे शेतकऱ्यांना आवश्यक माहिती सहज उपलब्ध होईल आणि योजनांची अंमलबजावणी अधिक प्रभावीपणे होईल.
2. अन्न आणि पोषण सुरक्षेसाठी पीक विज्ञान बळकट करणे | Farmers New Schemes
2047 पर्यंत देशाची अन्न सुरक्षा टिकवून ठेवण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांना हवामान बदलाच्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी सक्षम बनविण्याचे उद्दिष्ट या योजनेचे आहे. या योजनेअंतर्गत सरकार शिक्षण आणि संशोधन, वनस्पती अनुवांशिक संसाधनांचे व्यवस्थापन, आणि विविध पिकांची उत्पादकता वाढविण्यावर लक्ष केंद्रित करेल. या योजनेसाठी 3,979 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
3. कृषी शिक्षण, व्यवस्थापन आणि सामाजिक शास्त्रांचे बळकटीकरण | Farmers New Schemes
कृषी क्षेत्रातील संशोधन आणि शिक्षणाला चालना देण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे. विद्यार्थी आणि संशोधकांना कृषी समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी प्रवृत्त करणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. यासाठी 2,291 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. ही योजना कृषी क्षेत्रातील नाविन्यपूर्ण आणि तांत्रिक विकासाला गती देईल.
4. शाश्वत पशुधन आरोग्य आणि उत्पादन | Farmers New Schemes
पशुधन आणि दूध उत्पादन सुधारण्याच्या दृष्टीने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी ही योजना लागू करण्यात आली आहे. या योजनेसाठी 1,702 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. शिक्षण, तंत्रज्ञान विकास, आणि जनुकीय संशोधनाला या योजनेत प्राधान्य दिले जाणार आहे.
5. फलोत्पादनाचा शाश्वत विकास | Farmers New Schemes
शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी आणि बागायती पिकांच्या उत्पादनात वाढ घडवून आणण्यासाठी ही योजना लागू करण्यात आली आहे. यासाठी 1,129 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. विशेषतः फलोत्पादन क्षेत्रातील शेतकऱ्यांसाठी ही योजना खूपच फायदेशीर ठरेल.
6. कृषी विज्ञान केंद्रांचे बळकटीकरण | Farmers New Schemes
कृषी विज्ञान केंद्रांना अधिक सक्षम बनवण्यासाठी 1,202 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे. ही केंद्रे शेतकऱ्यांना आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाची ओळख करून देतील, ज्यामुळे त्यांच्या उत्पादकतेत लक्षणीय वाढ होईल.
7. नैसर्गिक संसाधन व्यवस्थापन | Farmers New Schemes
नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण आणि शाश्वत व्यवस्थापन करण्यासाठी सरकारने 1,115 कोटी रुपयांचा निधी मंजूर केला आहे. पाणी, माती, आणि इतर नैसर्गिक संसाधनांच्या शाश्वत वापराला प्रोत्साहन देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
निष्कर्ष
सरकारच्या या 7 योजना भारतीय कृषी क्षेत्राला नवा आयाम देणाऱ्या ठरतील. तथापि, या योजनांचा यशस्वी अंमलबजावणी त्यांच्या प्रभावीपणावर अवलंबून असेल. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी या योजना कागदावरच नाही, तर प्रत्यक्ष जमिनीवर देखील परिणामकारक ठरायला हव्यात. सरकार आणि शेतकऱ्यांमध्ये समन्वय प्रस्थापित करणे देखील आवश्यक आहे, जेणेकरून योजनांचा फायदा थेट शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचू शकेल. असे झाल्यास 2022 पर्यंत शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याचे उद्दिष्ट निश्चितच गाठता येईल.
