Krushi Swavalamban Yojana : डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना (Krushi Swavalamban Yojana) महाराष्ट्रातील अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध शेतकऱ्यांसाठी केंद्रित एक महत्त्वाची योजना आहे. राज्य कृषी विभागाच्या पुढाकाराने 2017 पासून ही योजना शेतकऱ्यांना सिंचनाच्या शाश्वत सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी राबविण्यात येत आहे. या योजनेअंतर्गत सुधारित निकषांचा समावेश करण्यात आला आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक लाभ मिळू शकतो.
सुधारित निकष आणि वाढलेले अनुदान | Krushi Swavalamban Yojana
30 सप्टेंबर 2024 रोजी झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत योजनेतील घटकांच्या आर्थिक निकषांत बदल करण्यात आले आहेत. कृषी मंत्री धनंजय मुंडे यांच्या प्रस्तावानुसार, शेतकऱ्यांना अधिक अनुदान मिळावे आणि योजना प्रभावीपणे अंमलात आणली जावी यासाठी सुधारणा करण्यात आल्या आहेत.
1. सिंचन विहिरीसाठी वाढलेले अनुदान | Krushi Swavalamban Yojana
योजनेतील सर्वात मोठा बदल म्हणजे सिंचन विहिरींसाठी अनुदान वाढवले गेले आहे. याअंतर्गत अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध शेतकऱ्यांना नवीन विहिरीसाठी आता चार लाख रुपये अनुदान मिळणार आहे, जो आधी 2.5 लाख होता. तसेच, जुन्या विहिरींच्या दुरुस्तीसाठी पूर्वी 50 हजार रुपये मिळत होते, आता हे अनुदान 1 लाख रुपये केले गेले आहे.
2. शेततळ्याचे प्लास्टिक अस्तरीकरण | Krushi Swavalamban Yojana
शेततळ्यांसाठी प्लास्टिक अस्तरीकरणाचे अनुदान आता 1 लाख रुपयांऐवजी 2 लाख रुपये करण्यात आले आहे. या सुविधेच्या मदतीने शेतकरी पाण्याचे जास्तीत जास्त संवर्धन करू शकतात.
3. इतर सिंचन उपकरणांसाठी वाढलेले अनुदान | Krushi Swavalamban Yojana
– इनवेल बोरिंगसाठी आता 40 हजार रुपये मिळतील, पूर्वी हे 20 हजार होते.
– वीज जोडणीसाठी 20 हजार रुपये अनुदान देण्यात येईल.
– विद्युत पंप संचासाठी अनुदान 40 हजार रुपये करण्यात आले आहे.
– सोलार पंपासाठी पूर्वी 30 हजार होते, आता हे 50 हजार रुपये झाले आहे.
4. ठिबक आणि तुषार सिंचनासाठी अनुदान | Krushi Swavalamban Yojana
– ठिबक सिंचनासाठी पूर्वी 50 हजार रुपये मिळत होते, आता हे 97 हजार रुपये झाले आहे.
– तुषार सिंचनासाठी अनुदान 25 हजारांऐवजी 47 हजार करण्यात आले आहे.
महत्त्वपूर्ण अटी रद्द | Krushi Swavalamban Yojana
या योजनेच्या अंमलबजावणीत शेतकऱ्यांसाठी काही अटी रद्द करण्यात आल्या आहेत. नवीन विहीरींसाठी बारा मीटर खोलीची अट रद्द करण्यात आली आहे. तसेच, 1.5 लाख रुपये वार्षिक उत्पन्नाची अट देखील काढून टाकण्यात आली आहे, ज्यामुळे जास्त शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील.
शेतकऱ्यांसाठी योजनेचे फायदे | Krushi Swavalamban Yojana
ही योजना शेतकऱ्यांना सिंचनाच्या प्रभावी उपायांसाठी आर्थिक मदत करते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पादनक्षमतेत वाढ होते. विशेषत: पाणीटंचाईचा सामना करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते. शेतकऱ्यांना सिंचनाच्या विविध तंत्रांचा लाभ घेऊन, अधिक उत्पादन करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे त्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणे होईल.
नवीन घटक आणि निकष | Krushi Swavalamban Yojana
या योजनेंतर्गत काही नवीन घटकांचा समावेश करण्यात आला आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या आवश्यकतांनुसार विविध सिंचन सुविधा मिळवणे सोपे होईल. योजनांची अंमलबजावणी अधिक जलद आणि पारदर्शक होण्यासाठी कागदपत्रांची संख्या कमी करण्यात आली आहे, आणि अनुदान शेतकऱ्यांच्या आधार-लिंक बँक खात्यात थेट जमा केले जाईल.
निष्कर्ष
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. शेतकऱ्यांना सिंचन सुविधा पुरवून उत्पादनक्षमता वाढवण्यासाठी, तसेच आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी या योजनेचा मोठा फायदा होईल.